Rozmowa z dyrektorem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu Włodzimierzem Pamfilem.
Czy Lasy Państwowe to dziś przede wszystkim tak zwana gospodarka leśna, czyli eksploatacja, czy raczej ochrona przyrody?
Lasy Państwowe realizują model zrównoważonej gospodarki leśnej, w którym równorzędnie traktowane są trzy filary: produkcyjny, ochronny i społeczny. Choć pozyskanie drewna pozostaje istotnym elementem naszej działalności, to nie można mówić o eksploatacji w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Priorytetem jest trwałość i wielofunkcyjność lasów, co oznacza, że gospodarujemy nimi w sposób zapewniający ich odnowę oraz ochronę cennych ekosystemów. Tylko w bieżącym roku posadzimy blisko 3 600 hektarów nowych lasów. Moment sadzenia jest zawsze dla nas okazją do nadania nowemu pokoleniu drzew większej odporności na postępujące zmiany klimatu.
Zwrot w stronę bardziej kompleksowej ochrony przyrody nasilił się w ostatnich dekadach, szczególnie w odpowiedzi na rosnącą świadomość ekologiczną i międzynarodowe zobowiązania Polski w zakresie ochrony bioróżnorodności i adaptacji do zmian klimatu. W praktyce oznacza to m.in. zwiększenie powierzchni lasów ochronnych, rozwój sieci rezerwatów, stosowanie ekosystemowych metod hodowli lasu oraz intensyfikację współpracy z naukowcami i organizacjami ekologicznymi. Dbamy także o najcenniejsze elementy przyrody regionu – w ostatnim czasie otoczyliśmy szczególną opieką starolasy, wyznaczając 56 tys. hektarów tzw. obszarów cennych przyrodniczo. Ostatnio na obszarach podległych naszej Regionalnej Dyrekcji ustanowiono z naszej inicjatywy 16 nowych rezerwatów przyrody.
Od lat jesteśmy pionierami we wdrażaniu nowoczesnych technologii. Zakupiliśmy zasobnik fotogrametryczny zintegrowany z samolotem załogowym, służący do wykonywania wysokorozdzielczych ortofotomap, które pomagają nam w zbieraniu wielu istotnych informacji o stanie lasów. Ich analizowanie i przetwarzanie pozwala szybko podjąć właściwe kroki i decyzje, mające na celu ochronę lasu i jego stabilność. Opracowaliśmy także tzw. różnicowy wskaźnik zdrowotności roślin w oparciu o obrazowania satelitarne (…), dzięki któremu jesteśmy w stanie w bardzo krótkim czasie zebrać materiał o stanie zdrowotnym drzew, kiedy jeszcze objawy chorobowe nie są widoczne gołym okiem.
Ostatnio także wykonywaliśmy inwentaryzację zwierzyny przy pomocy bezzałogowych statków powierzchnych – oszczędzając czas i wysiłek ludzi, a zwierzynie stresu.
Można powiedzieć, że coraz bardziej skupiamy się na tym, by chronić przyrodę i mądrze nią gospodarować.
Jak obchodzili państwo niedawny Dzień Lasów (21 marca)? Co osiągamy społecznie umieszczając takie daty w kalendarzu?
Międzynarodowy Dzień Lasów to doskonała okazja do promowania znaczenia lasów i edukacji przyrodniczej. W tym roku Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu zorganizowała szereg wydarzeń, w tym akcje sadzenia drzew, warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży oraz otwarte spotkania z leśnikami (…).
Uważam, że takie wydarzenia mają ogromne znaczenie społeczne – zwiększają świadomość ekologiczną, angażują mieszkańców w działania na rzecz środowiska, wzmacniają więzi społeczne. Obchody Dnia Lasów to także okazja do podkreślenia roli zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi – by mogły one służyć przyszłym pokoleniom. Na co dzień utrwalamy dialog społeczny, który zainicjowany został w ubiegłym roku m.in. debatą na temat lasów wokół aglomeracji bydgosko-toruńskiej i ich ważnej funkcji społecznej.
Mamy świadomość znaczenia, jakie lasy mają dla człowieka, jednak z otwartością przyjmujemy wszystkie głosy na ich temat. Cieszymy się, że rozmowy na ten temat cieszą się coraz większym zainteresowaniem.
Lasy Państwowe mają 100 lat, jednym z haseł ubiegłorocznych obchodów było „100 rezerwatów na 100-lecie”. Jakie powstały w naszym regionie?
Jak już wspomniałem, na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu powstało 16 nowych rezerwatów przyrody, które pełnią różnorodne funkcje ochronne. Torfowiska odgrywają fundamentalną rolę w regulacji gospodarki wodnej, ale też magazynują dwutlenek węgla. Ich utrzymanie we właściwym nawodnieniu gwarantuje dalsze pozostawanie tego gazu cieplarnianego w pokładach torfu. W naszych rezerwatach chronione są też rzadkie rośliny torfowiskowe, w tym wiele gatunków zagrożonych wyginięciem. Przykładami takich właśnie rezerwatów są Torfowisko Jezierzba na terenie Nadleśnictwa Woziwoda i Torfowisko Okoniny w Nadleśnictwie Tuchola. Z kolei rezerwaty leśne i jeziorne gwarantują przetrwanie cennych przyrodniczo ekosystemów, z unikatowym często składem gatunkowym. Takie rezerwaty powstały m.in. na terenie nadleśnictw Zamrzenica i Rytel.
Rezerwaty są ważnym elementem edukacji przyrodniczej i systemu ochrony dziedzictwa naturalnego, przyczyniając się też do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w naturalnych ekosystemach. Powołanie nowych to także symboliczny gest, który przypomina o odpowiedzialności za stan środowiska i zachowanie bioróżnorodności. (…)
Jest pan leśnikiem z imponującym stażem, ale dyrektorem w Lasach Państwowych nowym. Jak opisałby pan swoją obecną misję?
Postrzegam ją jako zadanie wymagające wyważenia interesów ochrony przyrody, gospodarki leśnej i oczekiwań społecznych. Moim priorytetem jest wzmocnienie pozycji Lasów Państwowych jako nowoczesnej, transparentnej instytucji, która zarządza zasobami leśnymi w sposób odpowiedzialny, dba o środowisko i edukację ekologiczną.
Chcę rozwijać współpracę z naukowcami, organizacjami ekologicznymi i społecznościami lokalnymi, by wspólnie podejmować decyzje dotyczące przyszłości lasów. Chciałbym, żeby lasy naszego regionu były wzorem dobrych praktyk.
28 marca 2025 r.
(red.)
Mat. partnera.
Fot. Szymon Zdziebło/tarantoga dla UMWKP
