Marszałek Piotr Całbecki i przewodnicząca sejmiku województwa Elżbieta Piniewska zapraszają na wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939. Główne uroczystości odbędą się w najbliższy poniedziałek (2 października) w toruńskim Parku Pamięci, pod odsłoniętym w 2018 roku pomnikiem, który jest symbolicznym miejscem upamiętnienia polskich cywili, bestialsko zamordowanych przez niemieckich okupantów w pierwszych miesiącach drugiej wojny światowej.
– To miejsce pamięci o zamordowanych tysiącach bezbronnych mieszkańców dawnego województwa pomorskiego. Jesteśmy im winni tę zbiorową pamięć. Wszystkich bowiem skazano na śmierć na podstawie jednego tylko oskarżenia – za to, że tu, na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach, na Kaszubach, Krajnie i Pałukach, Ziemi Kociewskiej, Borowiackiej i Michałowskiej, Ziemi Chełmińskiej i Dobrzyńskiej, byli Polakami i swojej Ojczyźnie służyli. Nie ma miejsca, nie ma rodziny na ziemi naszego regionu, które ominęłaby hekatomba niemieckiej okupacji – barbarzyństwo faszystowskiej ideologii, nienawiść i zdrada sąsiadów. Boli do dziś pamięć o przeszło 30 tysiącach pomordowanych – podkreśla marszałek Piotr Całbecki.
„Ofiara krwi obywateli polskich zamordowanych na Pomorzu i Kujawach jest także wołaniem o pokój pomiędzy ludźmi, pomiędzy narodami i państwami. Tylko w warunkach pokojowej egzystencji ludzie oraz społeczności mogą rozwijać się we wszystkich najszlachetniejszych wymiarach, dążąc do klasycznej triady – Dobra, Prawdy i Piękna” – czytamy w deklaracji przyjętej z okazji odsłonięcia toruńskiego pomnika przez zgromadzenie radnych województw pomorskiego i kujawsko-pomorskiego
Główne uroczystości 2 października rozpoczynają się o godz. 14. Spodziewana jest obecność przedstawicieli samorządów terytorialnych z całego regionu oraz reprezentacji samorządu województwa pomorskiego i administracji rządowej, a także parlamentarzystów, przedstawicieli wojska i pozostałych służb mundurowych, środowisk kombatanckich, społeczności szkolnych i harcerzy. Wcześniej odbędzie się ceremonia zapalenia zniczy pod pomnikiem Pamięci Ofiar Barbarki (godz. 10, Barbarka) i otwarcie przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej wystawy „Zbrodnia pomorska 1939. Początek ludobójstwa niemieckiego w okupowanej Polsce” (godz. 13.30, Park Pamięci). O godz. 18 rozpocznie się uroczysty koncert w CKK Jordanki – poetyckie teksty śpiewane przez wielką Ewę Demarczyk wykonają znani polscy artyści.
Ustanowiony przez Sejm RP Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 obchodzimy w tym roku w całej Polsce po raz pierwszy. Data została wybrana nieprzypadkowo – to dzień urodzin doktora Józefa Bednarza, psychiatry, dyrektora szpitala psychiatrycznego w Świeciu w latach 30. ubiegłego wieku, który dobrowolnie poszedł na śmierć nie chcąc opuścić pacjentów, których niemieckie władze okupacyjne uznały za „niegodnych życia”. W Kujawsko-Pomorskiem poświęcone pamięci pomordowanych uroczystości odbywają się od kilku lat. Ich organizatorem jest od początku samorząd województwa.
Jesienią 1939, wkrótce po napaści Niemiec na Polskę, okupanci przystąpili do ludobójczej akcji „odpolszczania” tej części polskich ziem, którą przyłączono do III Rzeszy. Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny i przeprowadzone według przygotowanych zawczasu list proskrypcyjnych masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego – liczbę ofiar, wśród których były też dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Sprawcami mordów byli miejscowi Niemcy zrzeszeni w organizacji Selbstschutz Westpreussen, nadzorowani przez SS. Większość z nich uniknęła odpowiedzialności.
(red.)
Mat. nadesłane.
Fot. Szymon Zdziebło/tarantoga.pl dla UMWKP
